‘Die kwaliteit, daar gaan we voor’
Van pinhole fotografie tot rap of 3D-printerpen tekenen: een hele week jezelf onderdompelen in kunst en cultuur, dat kan op cultuurprofielschool Stad & Esch in Meppel. Een team van kunstdocenten, onder wie Rachel Kieneker, organiseert er samen met Kleinkunstig een cultuurfestival dat een hele week duurt. Met meer dan tweeduizend leerlingen en zo’n vijftien workshops per dag is de organisatie ervan volgens haar ‘een klus die voor docenten niet te doen zou zijn’.
Het wordt de zesde keer dat de festivalweek op deze manier van start gaat: ’Kleinkunstig heeft professionals in huis op zoveel verschillende gebieden, maar toch is het aanbod duidelijk en overzichtelijk. En wat het fijnste is: de workshops zijn heel specialistisch.’ Vooral voor een school als Stad & Esch, die al veel doet met kunst en cultuur, is het een voordeel dat workshopdocenten zo bedreven zijn in één bepaalde kunstvorm. ‘Neem de workshop pinhole fotografie: zo’n specifieke les kunnen we normaal gesproken niet aanbieden.’ Bij deze workshop leer je fotograferen met een camera die je zelf kunt maken, waarbij het licht binnenkomt door een héél klein gaatje. ‘Net even iets anders dan anders, en de leerlingen mogen de foto’s ook nog eens zelf ontwikkelen. In een vloeistofbad leggen, dat soort dingen. Te gek om te ontdekken, vinden ze dat.’ Net als de workshop grime, waarbij ze levensechte ‘verwondingen’ maakten en daar echt de tijd voor konden nemen. ‘Dat kan normaal niet, terwijl ze het fantastisch vonden.’
Verdieping
Iedereen krijgt helemaal vrije keuze in workshops, vertelt Rachel. ‘De jongen die houdt van muziek, kiest bijvoorbeeld voor een workshop van een singer/songwriter. Docenten laten het gewone programma even los en geven de leerlingen de ruimte om zélf te bepalen wat ze willen ontwikkelen: graffiti, breakdance, theater, black out poetry, capoeira, augmented reality, theater of iets heel anders. Met de workshops halen we een aanvulling op onszelf de school in, terwijl we met 19 docenten kunst, dans, theater en beeldende vorming toch al een flink team hebben. Kleinkunstig onderhoudt de contacten met de docenten en organiseert heel veel voor het festival. ’Maar niet alleen is het praktische gedeelte fijn. Het gaat ons echt om de verdieping die we in huis halen voor de leerling. Die kwaliteit, daar gaan we voor.’
Cultuurfeest
Op Stad & Esch vind je in het midden van de school, het Hart van Ezinge, alle kunstvakken. Maar tijdens het Cultuurfestival worden ook docenten van reguliere vakken gevraagd om rekening te houden met de themaweek, zodat het één groot kunst- en cultuurfeest wordt. Ook bij wiskunde. ‘Hoe beïnvloeden algoritmes je kunst- en cultuurperceptie?’, geeft Rachel als voorbeeld. ‘Kunst is heel maatschappelijk en kan je altijd verwerken in alle vakken. Bij aardrijkskunde kun je het bijvoorbeeld hebben over klimaatverandering. Kunst heeft de kracht om daar iets over te zeggen. Het is een middel om in te gaan op wat er speelt in de maatschappij.’
Democratische burger
Dat voorbereiden op de maatschappij is meteen ook een belangrijke pijler op Stad & Esch. Dansdocent Griet Koops denkt dat cultuureducatie daarin een hoofdrol speelt: ‘Je kunt een heel rijtje opnoemen van wat je ermee ontplooit: creativiteit, flexibiliteit, leren plannen, ga zo maar door. Maar het draagt ook bij aan het maken van een democratische burger. Door kunst leer je de ander én jezelf kennen. Zijn cultuur en je eigen cultuur. Tijdens een workshop maak je iets waarbij je moet nadenken: hoe ga ik dit vormgeven? De keuzes die je daarvoor moet maken, zetten je aan het denken én nodigen uit tot gesprek.’
Uitgeroosterd
Volgens Rachel kunnen alle scholen, zo’n cultuurdag of -festival organiseren. Niet alleen leerlingen, maar ook de leerkrachten hebben tijdens de cultuurweek een bijzondere ervaring: ‘We zijn als kunstdocenten allemaal uitgeroosterd om bij de workshops te zijn en leren er zelf ook van. Het inspireert ons, maar ook collega’s zien hun leerlingen op een heel andere manier dan in de biologie- of geschiedenisles. Daarmee wordt zo’n workshop een samenbindende factor. Door even niet je eigen vak te geven en te gaan kijken bij een workshop etsen of breakdance, doe je heel nieuwe ideeën op.’
Netwerk
En het leuke is: alle niveaus van de leerlingen zitten in zo’n cultuurweek door elkaar. ‘Vmbo’ers en vwo’ers komen elkaar daar tegen. Zo leren de leerlingen ook van elkaar buiten de eigen klas. Ze zien hoe anderen iets oppakken. Hee wow, die kan dat goed!, hoor je dan. Leerlingen verschillen onderling enorm, maar komen letterlijk samen op zo’n plek. Na een workshop merk je dat leerlingen met elkaar napraten, of dat ze workshopdocenten gaan volgen op social media. Het is voor sommige leerlingen ook gewoon een stukje netwerk. ‘
Verdieping
Hebben ze bij Stad & Esch als cultuurprofielschool, met zoveel aandacht voor kunst, niet een heel eisenpakket voor Kleinkunstig? ‘Nee, dat valt wel mee’, lacht Rachel. ‘We willen vooral kwaliteit zien. Didactisch moeten de workshopdocenten sterk zijn. Maar die specialistische verdieping, dat is vooral wat we zoeken én vinden.’