‘Een afdruk is altijd anders en nooit perfect’
Materiaal in handen hebben, aanrommelen, verschillende dingen proberen om resultaat te krijgen: dat is volgens workshopdocent bij Kleinkunstig, Marjolein Koot, de échte wereld. ‘Juist in deze tijd waarin zoveel digitaal is: dat je letterlijk je problemen in eigen hand hebt, dat je ze aangaat, dat je een oplossing vindt. Van het worstelen, dat bij het leven hoort, kun je leren. En de beloning? Dat is niet alleen het resultaat, maar ook het werk dat je erin stopt.’
Ruim drie jaar werkt Marjolein nu voor Kleinkunstig. Ze begon als groepsleider in de psychiatrie, deed daarna de PABO en werkte met zorgleerlingen in het speciaal onderwijs. Na een deeltijd studie aan de kunstacademie, werd ze docent beeldende kunst in het voortgezet onderwijs. Toch merkte ze dat ze steeds meer behoefte had om haar eigen ding te doen, dus begon ze haar eigen bedrijf: ’Dat was zo’n verademing.’ Voor Kleinkunstig geeft ze voornamelijk workshops etsen, maar ook monotype, zeefdruk en verschillende workshops voor basisscholen.
Verrassingseffect
Onderwijs is voor Marjolein ook in haar eigen bedrijf een rode draad: ‘Wat ik heel erg leuk vind, is dat je leerlingen kunt verrassen met wat ze kunnen. Ze denken vaak dat ze sowieso goed moeten zijn in tekenen, maar ik wil ze meegeven dat iedereen kunst kan maken – en dat heel veel kunstenaars eigenlijk nauwelijks kunnen tekenen. Het gaat om de expressie. Voor mij staat met de handen werken gelijk aan dingen áángaan: doordat je materiaal in je handen hebt, kun je er ook direct wat mee.’ En het leukste is het verrassingseffect: ‘Met grafische technieken – zoals etsen – werk je in spiegelbeeld, wat in de afdruk al een verrassing is: meestal anders dan verwacht, en nooit perfect. Juist die imperfecties geven eigenheid aan het werk.’
Haartjes en vlekjes
Bij het etsen gebruikt Marjolein de droge naald techniek, waarbij je een eigen ontwerp in een kunststof plaatje krast. Met de etsnaald kras je materiaal weg. Hoe meer je weghaalt, hoe meer inkt in je plaatje komt. ‘Maak je een hond, dan kun je bijvoorbeeld alleen de haartjes intekenen, of de vlekjes weglaten.’ Als het plaatje af is en alle stappen met de inkt doorlopen zijn, is de “drukkerij” het eindstation. ‘Als het werk onder de zware rol vandaar komt, is alle inkt in het papier geperst. Dan kijk je naar het gezicht van de leerling. Eerst naar het gezicht, en dan naar het resultaat. Ik vind het altijd een cadeautje om de verassing en de ervaring bij de leerling te zien.’
Zelf creëren
Marjolein ziet dat jongeren het eigenlijk makkelijker vinden om iets achter de computer te ontwerpen: ‘In materiaal krassen, kost kracht. Dan voelen ze hun pols, hoor je vaak gemopper: “Nou nou”. Soms laat ik ze het werk alvast even tussendoor afdrukken zodat ze al kunnen zien hoe het wordt. We proberen vaak dingen lichter te maken voor leerlingen, maar ook tegenvallers kunnen ze verder brengen. Soms is iets nu eenmaal zo.’ Marjolein zorgt wel altijd dat er een aspect is waarbij de leerling iets zélf creëert, om het vertrouwen in zichzelf te krijgen. ‘Wie denkt niet te kunnen tekenen, verbaast zichzelf toch aan het eind van de workshop.’
